Omgeving complex en bespeling van velden
De accommodaties liggen verspreid in de gemeente. De ondergrond van de velden varieert sterk, van zware klei tot opgespoten grond. Bij één voetbalclub is grond afgegraven waarna zand en teelaarde zijn aangelegd en een goede drainage tot stand is gebracht. De natuurgrasvelden worden meer dan 250 uur per jaar belast, sommige zitten rond de de 300 uur (per veld).
Het O2 veld gaat nu het derde seizoen in en wordt 400 uur belast, de hybride mat komt uit op 500/600 uur. De kunstgrasvelden zitten op 1.000 uur.
Organisatie van het beheer
Het beheer en onderhoud van de sportaccommodaties wordt geheel uitgevoerd door de gemeentedienst Team Beheer en Onderhoud. Het onderhoud wordt uitgevoerd door drie medewerkers onder leiding van een opzichter. De gemeente beschikt over eigen materieel, maar voor zwaarder materieel wordt een aannemer ingehuurd (vertidrain, schudfrees, recycling dresser, bezandingswagen en doorzaaimachine). Klein onderhoud zoals herstelwerkzaamheden worden uitgevoerd door de clubs. De opzichter stelt de jaarlijkse planning van het beheer op.
Doelen en ambities
De gemeente streeft goed bespeelbare velden na voor de beoefening van sport. Het uitgangspunt is te komen tot een goed gesloten en vlakke mat die altijd bespeelbaar is. De gemeente heeft al lang geleden besloten dat onderhoud moet plaatsvinden zonder de inzet van pesticiden.
Planning van het beheer
In het voorjaar (half april tot half juni) worden de velden intensief behandeld met de wiedeg, slepen en recycling dresser. De recycling dresser snijdt het veld en brengt grond naar boven die gebruikt wordt om te dressen. Tevens brengt de machine lucht in de grond zodat de plant geactiveerd wordt tot hergroei. Wel moet men oppassen met droog weer. De mat kan hierdoor sterk uitdrogen. De strategie is om per week enkele velden goed te behandelen en niet alle 18 velden tegelijkertijd.
Vervolgens wordt doorgezaaid met grassoorten die bij de heersende temperaturen en grondslag horen. Er wordt ingezaaid op twee diepten: engelse raai wordt dieper ingezaaid, veldbeem wordt ondieper ingezaaid. Beide grassoorten komen dan min of meer tegelijk op.
In het najaar worden de velden met een wiedeg behandeld, geveegd (het dode gras eruit halen), bezand en behandeld met holle pennen of vertidrain, daarna afgesleept. Hiermee wordt de vervilting verwijderd en een stroeve toplaag verkregen.
Het reguliere onderhoud wordt wekelijks besproken. Elk veld wordt wekelijks bezichtigd en de aanpak voor de volgende week wordt besproken. Al het onderhoud wordt afgestemd met de verenigingen.
Aanpak om inzet gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen
De gemeente stuurt op beheer zonder gewasbeschermingsmiddelen, een visie die de gemeente al uitdraagt sinds de jaren ’80. Er wordt op sportvelden sporadisch gebruik gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen. De laatste keer dat hier noodzaak toe was, was in 2017.
De belangrijkste maatregel is voorkomen, dat bereikt men door zeer regelmatig de velden met de wiedeg te bewerken en door elke mogelijkheid voor doorzaaien aan te grijpen. In tweede instantie zijn de medewerkers er zeer op gefocust om bij verstoringen direct in te grijpen. Zodra zich onkruid voordoet wordt dit zoveel mogelijk met de hand verwijderd. De gemeente probeert daarbij de verenigingen zo goed mogelijk te betrekken. De medewerkers van het team gaan tamelijk ver in het handmatig verwijderen teneinde de inzet van middelen te voorkomen.
Tenslotte accepteert het team dat er enige mate van onkruid in een veld mag staan. Zo zijn er velden die door de nabijheid van landelijk gebied last blijven houden van klaver. Zolang dit in toom is te houden en velden bespeelbaar blijven is het geen probleem.
Uitvoering van het onderhoud
Het wekelijkse onderhoud wordt gestuurd door de waarnemingen van het team. Men kijkt naar de vochthuishouding, de ontwikkeling van wortels en de kleur van het gras. Ook houdt men in de gaten hoe de grasmat reageert op betreding. De aanpak wordt per veld bepaald. Velden die bijvoorbeeld vettig aanvoelen (vilt) worden met de wiedeg bewerkt.
- Gedurende het seizoen wordt gemaaid, met de wiedeg bewerkt, gesneden en gecontroleerd op wortelvorming
- In een herstelperiode wordt gemaaid op 3,5 cm, in het speelseizoen op 2,8 cm.
- Op basis van een bemestingsplan en grondmonsters wordt organische meststof gedoseerd
- Wiedeggen gebeurt globaal twee keer per maand per veld
Monitoring
De velden worden dagelijks door de medewerkers bekeken. Ze beoordelen de staat van het gras (kleur, is de grasmat goed dicht, waar moeten we doorzaaien) en bepalen de kwaliteit door een guts beworteling en vochthuishouding te onderzoeken. Tijdens de wekelijkse controle wordt ook gekeken naar de eventuele ontwikkeling van verstoringen zoals onkruid.
Bijsturing van onderhoud
De staat van de velden wordt wekelijks in het team besproken. Groot onderhoud wordt geëvalueerd (wat zijn we tegengekomen? Waar moet in de komende periode rekening mee worden gehouden?). Evaluaties worden vastgelegd.
Tips voor collega’s
- Zorg dat je de velden en hun ondergrond goed kent. Verdiep je in de kwaliteit van de ondergrond, daar begint het.
- Zorg voor goed gereedschap dat goed onderhouden is. Voor Zutphen is de wiedeg een belangrijk instrument.
- Roep collega’s (van andere gemeenten, andere beheerders) er bij en leer van elkaar.
