Voetbalvereniging ONT heeft wind in de zeilen met integrale verduurzaming

Jeen is al meer dan twintig jaar voorzitter van voetbalvereniging Opeinde-Nijega-Tike (ONT) en maar liefst 24 jaar bestuurslid. Omdat hij het bestuurswerk mooi vindt en mensen redelijk gemakkelijk meekrijgt, al wordt het wel tijd dat de nieuwe generatie zich aandient. “ONT heeft in een dorp als Opeinde met zo’n 1.700 inwoners niet alleen een lokale, maar ook een regionale functie. Het is een mooie vereniging, waarbij het gelijkheidsbeginsel heel belangrijk is. Als club staan we dan ook midden in de maatschappij.” 

Wat dat inhoudt, schetst de voorzitter in een notendop. Van het openstellen van de accommodatie voor verenigingen die geen eigen onderkomen hebben, tot de enige AED in het dorp. En wat te denken van voetbalschoenen en scheenbeschermers in de hal van de kantine die gratis meegenomen mogen worden? Of de ook al gratis voetbalschool en een speeltuin en pannakooi op het sportpark van ONT? De “zachte menselijke kant”, zoals Visser dat noemt en daar draait het allemaal om volgens hem. Ook als je net gekozen bent tot de meest duurzame sportaccommodatie van het jaar.

Ruggengraat en doorzettingsvermogen

“Bij ONT zijn we eigenlijk al in 2015 begonnen met verduurzamen. En ik moet zeggen dat we toen best wel wat tegenwind hadden. ‘We zijn toch een voetbalclub?’ Dat hoorde ik regelmatig en dat klopt natuurlijk ook. Dan moet je best wel wat ruggengraat en doorzettingsvermogen hebben om leden te overtuigen en draagvlak te creëren als het gaat om verduurzaming. Mijn advies: blijf die effecten aantonen met feiten en cijfers in plaats van alleen maar met woorden.”

“In die tijd, nu zo’n acht jaar geleden dus, werd de Ecotaks energie, de energiebelasting aangepast. Dat kostte ons 2500 euro per jaar. Hier moeten we aan doen, zei ik toen, want over tien jaar is het 25.000 euro. Dat betekende dat onze energiekosten omlaag moesten. We zijn begonnen met laag fruit, zoals verlichting, koelkasten die we eerder konden uitzetten, gevolgd door een jaar later met het leggen van 140 zonnepanelen. Dat zou ons eigenlijk 42.000 euro kosten, maar het heeft ons niets gekost, door een kleine beetje crowdfunding, de bijdrage van sponsors en het aanvragen van subsidies. Dat was al een mooie eerste slag en paste in ons plaatje dat we twee jaar wilden uittrekken om 15% initiële energiewinst te behalen.”

Appels in de rust

Volgens Jeen raakte verduurzaming daarna in een stroomversnelling bij ONT. Het begon te leven. Stakeholders, sponsors en maatschappelijke instanties zoals re-integratiebureaus en KIKA gingen meedoen, de gemeente werd enthousiast en er ontstond veel spin-off. Ondertussen bleef ONT maar verder verduurzamen. Zo worden alleen nog maar duurzame schoonmaakmiddelen gebruikt (“echt heel eenvoudig om te realiseren”) is er een afvalstraat ingericht met als resultaat 90% afvalreductie. Ook maakt ONT gebruik van infraroodpanelen. “En wat te denken van gratis fruit, in de pauzes suikervrije ranja en een emmertje gesneden appels in de rust? Daar krijgen we veel positieve reacties op.”

Een volgende stap was van het gas af, ingegeven door het vele watergebruik op één dag, de zaterdag. “Dan praat je over zo’n 85% en 63 douches die dan worden gebruikt. Met 25 tussenmeters hebben we heel gericht gekeken naar dat verbruik en zijn we langzaam van het gas afgegaan. Eerst in twee, later in de overige acht kleedkamers. We hadden al waterbesparende douchekoppen, dat leverde zo’n 30 tot 40% besparing op bij incidenteel verbruik. Ook hebben we geïnvesteerd in drie waterontharders. Het verwarmen van water is de grootste kostenpost en eigenlijk is besparen heel simpel: ‘Wat je niet gebruikt hoef je niet te verwarmen.’ Alleen we wilden toch nog meer doen en daar heb ik een beetje een zelfstudie van gemaakt”, aldus Visser.

Eerste in de wereld

“Ik las ergens dat Hydraloop, een bedrijf uit Leeuwarden op een techniekbeurs in Las Vegas de hoogste innovatieprijs had gewonnen met een waterbesparingssysteem. Dat was begin 2020. Interessant dacht ik. Op de Nationale Sportvakbeurs in Houten sprak ik vervolgens een vertegenwoordiger van Sportinnovator, die vond het echt wat voor ons en droeg bij aan de kosten. Zo is het balletje gaan rollen, want zo’n waterbesparingssysteem was voor ons financieel niet haalbaar.”

“Het Friese bedrijf ontwikkelde en installeerde de installatie bij ons. ONT fungeerde als een soort platform voor Hydraloop. We waren de allereerste sportvereniging in de wereld met een eigen waterzuiveringsinstallatie. In november 2021 werden zes units bij ons geplaatst, echt een enorme installatie en een hele grote klus. We gebruiken zo’n 700.000 liter water, daarvan besparen we nu 45% door het water op te vangen en her te gebruiken voor het doorspoelen van het toilet. De waterwet verbiedt het nu nog als drinkwater, maar het is schoongemaakt, dus je zou het kunnen drinken.”

Showroom

“Toen we dat gerealiseerd hadden, gaf dat zoveel exposure. We kregen gemeenten, provincies, aannemers, sportclubs, -bonden en projectontwikkelaars uit binnen- en buitenland tot aan Saoedi-Arabië toe, op de stoep. We hebben er natuurlijk wel een beetje een showroom van gemaakt”, lacht Jeen.

Tot zover de hardware kant, maar de ONT-voorzitter wil ook zo graag de zachte kant benadrukken en dat is het delen van kennis van verduurzamen. “Dat moeten we veel meer doen, want het is af en toe monnikenwerk. Vaker best practices delen bijvoorbeeld, want juist dat geeft bestuurders meer vertrouwen om aan de slag te gaan met verduurzamen. Verduurzamen levert écht geld op. In al die jaren hebben wij dankzij verduurzaming ruim één ton bespaard. Gevoelsmatig hebben we vaak het idee dat verduurzamen alleen maar geld kost, maar het levert dus geld op.”

“En ik zie veel in het organiseren van netwerkbijeenkomsten. Ook nu er weer subsidiebronnen beschikbaar zijn, is het goed om die kennis te delen én te herhalen. Heel veel op het gebied van verduurzaming is namelijk al een keer ergens anders bedacht. Dat moeten we niet allemaal voor onszelf houden, maar veel meer uitdragen. Alleen, aanvaard die hulp dan ook. Tegelijkertijd is het zaak dat we blijven perfectioneren, want wat goed is kan altijd beter. Ook bij ONT. We hebben een open club beleid, in principe is ons sportpark 24/7 open. Ik nodig iedereen dan ook van harte uit om bij ons te komen kijken.”

Dit artikel is in juli verschenen in het vakblad SPORT Bestuur en Management.