Ondernemende wethouder zorgt voor duurzaam sportcomplex in Kapelle

Veel gemeenten kijken dit jaar extra kritisch naar grote investeringen. Met als gevolg dat ambitieuze plannen voor verduurzaming van maatschappelijk vastgoed weleens in de koelkast belanden. Maar niet in de Zeeuwse gemeente Kapelle. Sterker nog: daar haalden ze de investering in een nieuw sportcomplex zelfs naar voren. Jon Herselman is wethouder in Kapelle. Hij heeft onder meer Sport, Financiën en Vastgoed in zijn portefeuille.

Aanbesteden op basis van de ‘Total cost of ownership’

Het huidige Optisport centrum Het Groene Woud gaat al ruim 40 jaar mee en is inmiddels sterk verouderd. Dan komt de bekende vraag: opknappen, of afbreken en iets nieuws bouwen? De keuze viel op nieuwbouw, waarvoor in eerste instantie door Synarchis een kostenraming is gemaakt van € 13 miljoen.

Maar Herselman besloot dit keer voor een andere aanpak te gaan. “Veel gemeenten kijken nog op de traditionele manier naar de kosten die je nu gaat maken voor het bouwen van een nieuwe sportaccommodatie. Maar we hebben er nu voor gekozen te starten met een marktconsultatie. Dit heeft ons veel nieuwe inzichten gegeven. En het heeft ertoe geleid dat we dit keer op een andere manier zijn gaan aanbesteden. Namelijk vanuit de vraag: hoe kunnen we op basis van de jaarlasten over de hele looptijd het beste resultaat behalen? In die jaarlasten hebben we alles meegenomen: De bouw, de exploitatie, de energiekosten, onderhoud. De ‘total cost of ownership’.”

(Video: gemeente Kapelle)

“De keuze voor deze nieuwe koers heeft me binnen de gemeente wel wat overtuigingskracht gekost, maar ik geloof in deze manier van werken. We hebben immers niet alle kennis zelf in huis, dit moet je overlaten aan de specialisten, de marktpartijen. Hierbij hebben we duidelijk aangegeven wat wij per jaar maximaal kunnen besteden aan kosten. Aangezien ik ook financiën in mijn portefeuille heb, ben ik goed naar de begroting gaan kijken en was dat voor mij geen moeilijke rekensom. Tot welk niveau zijn de kosten verantwoord? En wat is gezond voor de toekomst van Kapelle? Daar kwamen we uit op maximaal € 811.000. Hierbij was de trigger om de energiekosten zo laag mogelijk te krijgen.”

Veelzijdige beoordelingscommissie

Bij de marktconsultatie met vijf partijen, bleken twee partijen niet te beschikken over een onderhoudstak. Daardoor konden zij niet datgene bieden wat de gemeente Kapelle zocht. De overige drie partijen hebben ingeschreven op de aanbesteding. Herselman: “Een mooi aantal, omdat op dat moment de prijzen erg onder druk stonden. De marktpartijen hadden als het ware de opdrachten voor het uitzoeken. Met drie inschrijvingen kregen wij de mogelijkheid om een weloverwogen keuze te maken.”

Voor de beoordeling van de inschrijvingen is een beoordelingscommissie in het leven geroepen. Twee van de drie plannen leken een beetje op elkaar, de derde was totaal anders van opzet. “Ook hier was mijn uitgangspunt: maak daar waar nodig gebruik van de juiste expertise uit de markt. Bij deze aanbesteding komt veel meer kijken dan alleen maar een bestektekening beoordelen.” In de commissie zaten een specialist van Synarchis, een energie expert, drie adviseurs van de gemeente, een architect van Stad&Land en een jurist. Deze laatste heeft per inschrijving de risico’s in kaart gebracht: bij wie zijn deze belegd? En ook hier hebben we de ’total costs of ownership’ per inschrijving vergeleken.”

Unaniem akkoord

De keuze is gevallen op Vaessen B.V., vertelt Herselman. “Zij hebben scherp ingeschreven, waar al uit bleek dat ze graag aan de slag gingen. De totale investering is nu € 15,3 miljoen. Maar met hun aanpak komen we uit op jaarlijkse kosten van € 684.000. Dat is dus ruim binnen de begroting en hier zit echt alles in: onderhoud, rente en afschrijving, energiekosten en de exploitatiekosten aan Optisport. We gaan ervan uit dat dit sportcomplex minimaal 40 jaar mee kan. En de onderhoudsbegroting staat al vast voor de komende 20 jaar, dus we weten precies waar we aan toe zijn.”

“In die onderhoudsbegroting zie je bijvoorbeeld na 15 jaar een piek, omdat dan de eerste installaties vervangen zullen worden.” Voor de € 2,3 miljoen extra investering aan het begin van de looptijd, moest opnieuw worden ingestemd door de gemeenteraad. “En dat is inmiddels gebeurd. Op 16 juni ging de gemeenteraad unaniem akkoord. Dit wordt voor onze gemeente de grootste investering ooit.”

In oktober gaat de eerste schop de grond in. Het nieuwe gebouw komt te staan op de plek waar nu nog het buitenzwembad is. Gedurende de bouw blijven het huidige zwembad en sporthal gewoon open. De exploitatie loopt dus continu door. Er komt echter geen nieuw buitenzwembad. Herselman: “Van het buitenzwembad werd de laatste jaren al minder gebruik gemaakt. Hier in Zeeland is er genoeg natuurwater in de buurt om in de zomer te zwemmen. Daarvoor in de plaats heeft Kapelle straks een ruimer binnenbad dat ook nog eens heel duurzaam is: gasloos en gebouwd met duurzame materialen. In de zomer van 2022 wordt het nieuwe sportcomplex in gebruik genomen.”

Ondernemende aanpak

De marktconsultatie was voor Kapelle een echte game changer, aldus de wethouder. “We hebben het aangepakt met een ondernemers blik en dat zouden meer gemeenten moeten doen. Ambtenaren willen de marktpartijen nog wel eens zien als zakkenvullers, maar daar ben ik het niet mee eens. Ze bieden toegevoegde waarde met kennis en expertise die wij zelf niet hebben. En door de marktwerking en de juiste aanbesteding komt vanzelf een eerlijke prijs tot stand”.

Toch geven veel gemeenten aan over onvoldoende geld te beschikken. Of het geld is er wel, maar is al toebedeeld aan andere ‘potjes’. Hoe kijkt Herselman hier tegenaan? “Binnen een gemeente zijn we allemaal collega’s toch? Op mij komt dit over als je verschuilen achter de structuur en dat is niet nodig. Zorg er vooral voor dat je een goede business case hebt. En leg je oor te luisteren bij de marktpartijen, degenen die er echt verstand van hebben. Durf als wethouder of bestuurder te ondernemen.”

Bron impressies nieuwe sportcomplex: opdrachtgever gemeente Kapelle, ontwikkelende aannemer Vaessen Algemeen Bouwbedrijf uit Raamsdonksveer, architect Hooper Architects uit Oosterhout