Nieuwbouw of renovatie? Renovatie Twentebad Hengelo

Lees ook: Nieuwbouw of renovatie? Nieuwbouw Sportcentrum Zanderij Ermelo

Klimaatambitie

Het Twentebad in Hengelo is inmiddels 52 jaar oud. Toen de eerste plannen voor de verduurzaming van het bad in 2012 op tafel kwamen, was het bad 40 jaar oud. De gemeente Hengelo stelde een klimaatdoelstelling van 60% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraal in 2050. Om die doelstelling te halen, zette de gemeente een routekaart uit voor het verduurzamen van het maatschappelijk vastgoed. Het Twentebad was het eerste project dat werd aangepakt. De bouw startte medio 2018 en werd eind 2019 afgerond.

Nieuwbouw of renovatie

Ilija Melisie, Manager Twentebad en Hengelo Sport, vertelt hoe het in zijn werk ging. “We deden eerst uitgebreid onderzoek naar wat we straks nodig hebben in Hengelo aan zwemvoorzieningen. Hoe zien de demografische ontwikkelingen eruit? Wat zijn de ontwikkelingen in de bezoekersaantallen? Welke baden liggen er in de omgeving? Wat is de staat van de huidige baden? Enzovoorts. De conclusie was dat de bouwtechnische basis van onze baden – ondanks hun leeftijd – nog heel goed was. Ook qua bezoekersaantallen zagen we de laatste jaren een flinke stijging. Daarin speelde zeker mee dat er in de omgeving zo’n vijf à zes zwembaden werden gesloten of vervangen door kleinere nieuwbouw. En we hadden als Twentebad een groeiambitie.

Maar de belangrijkste reden om uiteindelijk voor renovatie te kiezen, was de enorme wateroppervlakte die we hier hebben en die we graag wilden behouden. We hebben twee 50-meter baden, waarvan we er nu één hebben overdekt, een 25-meter wedstrijdbad, een 25-meter recreatiebad, een instructiebad van 240 m², een familiebad van 200 m², een speelbad van 100 m² en een spraypark. Deze gigantische hoeveelheid water – we horen bij de top-drie-baden van Nederland qua wateroppervlakte – hadden we bij nieuwbouw nooit opnieuw kunnen realiseren. Daar was gewoonweg geen ruimte voor.”

Voor- en nadelen renovatie

Fons Haafkes (directeur / eigenaar) en Erik Wissink (adjunct-directeur Grootbouw) van Aannemersbedrijf Haafkes, die verantwoordelijk zijn voor de renovatie van het Twentebad, sluiten zich volmondig aan bij de keuze voor renovatie. “Uiteraard ligt die keuze niet bij ons, maar bij de politiek”, stelt Haafkes. “Maar in dit geval konden we ons er zeker in vinden. De staat van de baden en de fundering waren eigenlijk nog prima. Het zou zonde zijn geweest om dat allemaal te slopen. Het enige nadeel van renovatie is dat je soms wat creatiever moet zijn in je oplossingen. Je moet compromissen sluiten tussen wat technisch het allerbeste is en wat praktisch haalbaar is. Met andere woorden; als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Bij nieuwbouw kun je alles meteen optimaal maken met de nieuwste technieken en materialen.”

Open of sluiten

Toen de beslissing voor renovatie eenmaal genomen was, kwam de volgende heikele kwestie. Blijven we open of gaan we sluiten tijdens de verbouwing? Melisie: “Daar gaat nog een verhaal aan vooraf. Om te kijken of het haalbaar was om één 50-meterbad te overdekken, hebben we tijdelijk een blaashal over het bad aangebracht. We wilden kijken of er genoeg belangstelling was voor onze groeiambitie. Met andere woorden: of we break-even konden draaien. Dat traject liep toen nog. Bovendien wilden we onze vaste bezoekers niet teleurstellen. Er was immers al een aantal zwembaden in de omgeving gesloten. Als we de beslissing hadden genomen om te sluiten, zouden we zeker anderhalf jaar dicht zijn geweest. Dat wilden we niet. Dus vandaar dat we de openstelling tijdens de renovatie als eis aan de bouwer hebben meegegeven.” Welke consequenties had dit voor de exploitatie? “We hebben zelfs meer omzet gedraaid dan in het jaar ervoor”, aldus Melisie. “Maar het was ook wel een mooie zomer.”

Veiligheid

“Voor ons was de openstelling een enorme uitdaging”, aldus Wissink, destijds projectleider van de renovatie. “Vooral om ervoor te zorgen dat de bezoekers en het zwembadpersoneel veilig waren tijdens de verbouwing. We hebben hier continue over gecommuniceerd. Er zijn zelfs 45 verschillende bouwfases geweest, die allemaal hun eigen routing hadden.” “Dat was voor het personeel niet altijd makkelijk”, erkent Melisie. “Bijna iedere week was er een ander deel afgesloten en moesten ze een andere weg nemen naar hun werkplek.

Maar ook het feit dat er hier in de zomer enorm veel kleine kinderen rondliepen, zorgde voor zeer strenge veiligheidseisen. Overal stonden schotten omheen, zodat ze nergens bij konden komen. Dat vergde veel inzet van zowel de bouwer als van het zwembadpersoneel. Er hoeft maar één hek open te staan en het kan al misgaan. Gelukkig zijn er geen incidenten geweest.” “Dat is ook te danken aan de flexibiliteit van het personeel”, vindt Haafkes. “Als je aan zo’n project begint, is het heel belangrijk dat alle neuzen dezelfde kant op staan en dat je goed communiceert.”

Maatregelen

Wat is er allemaal verbouwd aan het Twentebad om de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente te kunnen halen? Melisie: “Het belangrijkste is denk ik de dakisolatie. Daar begint het allemaal mee. Als je niet goed isoleert, heeft de rest van de maatregelen niet zo veel zin. Om de energiekosten te drukken hebben we 900 zonnepanelen op het dak geplaatst en de zwembadpompen voorzien van frequentieregelaars. We hebben warmteterugwinning voor lucht en water en overal ledverlichting met sensoren. Om een betere routing te creëren, is de entree van het bad verplaatst en compleet vernieuwd. En één van de 50-meterbaden is nu definitief overkapt.”

Wat heeft het opgeleverd? “We hebben het gasverbruik teruggebracht van 660.000 m³ vóór de renovatie, naar 400.000 m³ nu. Qua kosten hebben we nog steeds een tekort, maar dat blijft wel stabiel. En omdat de energiekosten intussen enorm zijn gestegen, kun je toch zeggen dat we dankzij de renovatie minder meerkosten hebben. We doen dit project in fases. Het was lastig om te voorspellen hoeveel warmte we nog nodig hadden met de overkapping van het buitenbad en alle isolatiemaatregelen die we hebben getroffen. We gaan voorlopig nog met gas door.”

Gasloos

“In de laatste fase van de verduurzaming gaan we nog twee warmtepompen aanschaffen en een boosterwarmtepomp voor de bestrijding van legionella”, zegt Melisie. “Het is uiteindelijk ons doel om compleet gasloos te worden. Maar we hebben te maken met netcongestie. Het verdeelstation van de energieleverancier is pas in 2027/2028 klaar, dan is er pas genoeg capaciteit om de laatste fase te realiseren.”

Wil je meer goede voorbeelden van zwembaden die duurzaamheidsmaatregelen hebben toegepast? Kijk dan in de Duurzaamheidsatlas.