Fietsend over de pumptrack zien leerlingen het plasticprobleem

“Veilig fietsen, duurzaamheid en circulariteit hebben alles met elkaar te maken”, zegt Laurens Hitman. “Bewuster omgaan met afval vraagt om een gedragsverandering. Dan kun je het best beginnen met de jeugd. We brengen dat spelenderwijs bij kinderen onder de aandacht.”

Hitman, programmamanager fietsstimulering bij SportUtrecht, is ook teamleider van De Fietsmeesters. Dat houdt zich bezig met veilig en vertrouwd leren fietsen. De Fietsmeesters richt zich op nieuwe Nederlanders, Utrechters met een smalle beurs en basisscholieren. “We hebben een programma ontwikkeld met fietslessen en een praktijkexamen voor kinderen. Zo’n 35% van de leerlingen op de basisschool en 85% in het voortgezet onderwijs komt op de fiets naar school. We bereiden leerlingen voor om dat veilig en zelfverzekerd te doen.”

De route van plastic

De Fietsmeesters werkt samen met Stichting Pumptrack, die laagdrempelige sport- en speelvoorzieningen van gerecycled plastic ontwikkelt. Een voorbeeld is de Plastic Track, een mobiele pumptrack van gerecycled plastic. Een pumptrack is een soort BMX-baan met heuvels waarover een BMX-fiets, een step, een skateboard en zelfs een rolstoel kan rijden.

“De fiets is een symbool van duurzaamheid en een ideaal middel om bewustwording en gedragsverandering bij kinderen en ouders te realiseren”, zegt Hitman. “Ons programma heeft allerlei haakjes waar scholen aandacht aan kunnen besteden, zonder dat we het thema te groot maken. Kinderen kunnen met hun eigen fiets over een behendigheidsparcours en zien de route die plastic moet afleggen om gerecycled te worden.”

Hitman: “Ook kunnen leerlingen op onze ‘virtual bikes’ plastic inzamelen. De door de stichting ontwikkelde pumptrack hebben wij inmiddels aangeschaft. We gebruiken die onder meer op scholen om sportief fietsen te promoten, met de link naar duurzaamheid.”

Minirobot in de les

Floor Kok, projectleider bij Stichting Pumptrack, was al bekend met SportUtrecht en De Fietsmeesters. “Ons avontuur is net begonnen. We zijn als stichting altijd op zoek naar partijen om met ons de volgende stappen te zetten: meer producten van meer verschillende typen plastic produceren.”

De stichting heeft naast circulaire producten een educatieprogramma voor scholen. “De Plastic Track, gemaakt van gerecycled plastic in een grote 3D-printer, is de rode draad. Het programma draait om verschillende thema’s: sport en bewegen, het recycleproces en leren over het toepassen van circulariteit en duurzaamheid in het dagelijks leven. In een technologie-les programmeren leerlingen een minirobot, zodat die aan het einde van de les over een kleine uitvoering van de plastictrack kan rijden.”

Flessen inzamelen

De pumptrack is een tastbaar product, stelt Kok. “Het is een object waar je zelf overheen kunt fietsen. In ons educatieprogramma proberen we kinderen en hun ouders via leuke activiteiten bewuster te maken van het plasticprobleem. Het is mooi om te zien dat we dat kunnen bereiken via activiteiten als de BMX-clinic, het vertellen van het verhaal over hoe de plastictrack wordt gemaakt en het inzamelen van plastic flessen. Dan komt het onderwerp tot leven.”

Hitman beaamt dat. “Duurzaamheid is een breed thema, wij maken het klein en tastbaar. Heb je het over sport en bewegen, dan kun je de thema’s duurzaamheid en circulariteit op veel mogelijke en makkelijke manieren erin fietsen. Als De Fietsmeesters kennen we al veel scholen in Utrecht. We willen ons programma graag op meer basisscholen aanbieden. Ook zien we kansen om te verbreden, met een specifiek onderdeel op het terrein van circulariteit, zoals dat van Stichting Pumptrack.”

Fietseducatie

De winst is behalen in bewustwording en gedragsverandering, vindt Kok. “De verbreding kan door samenwerking met scholen, gemeenten en juist ook andere sectoren. Zoals sportorganisaties als SportUtrecht.”

Ook kleinere gemeenten, met minder middelen en zonder sport- en beweegorganisatie, kunnen deelnemen, zegt Hitman. “Utrecht heeft natuurlijk de start van de grootste wielerrondes als de Tour en straks de Vuelta. Duurzaamheid en circulariteit zijn in het programma rond de Vuelta belangrijke thema’s, maar dat betekent niet dat het niet in kleinere gemeenten kan. Elke basisschool besteedt aandacht aan fietseducatie, elk dorp heeft wel een fietscommunity. Ook hebben we in coronatijd een online versie van ons programma gemaakt. Dat is voor kleinere gemeenten al een uitkomst.”

Meer informatie

Heeft jouw gemeente ook een initiatief waarin sport, bewegen en educatie over duurzaamheid samenkomen? Laat het ons weten: sigrid.postema@kenniscentrumsportenbewegen.nl